İstanbul Havalimanı İle Hava Kargoda Pazar Payımız Artacak

İstanbul Havalimanı'nın açılması ile “Havacılığın Merkezi” konumuna gelen Türkiye'nin hava kargo taşımacılığında da pazar payını artıracağını söyleyen Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürü Funda Ocak, dünyanın en büyük havalimanı lojistik merkezinin, ticari anlamda havalimanı potansiyelinden payına düşeni fazlasıyla alacağını belirtiyor.

Ülkenin her yerini havayoluyla ulaşılabilir hale getirme hedefi doğrultusunda yatırımlarını sürdüren Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ)'nin, bugün itibariyle Türkiye havacılık sektöründe gerçekleştirdiği Kamu Özel İş birliği projesi sayısı 18'e ulaştı. Atatürk Havalimanı'nın taşınmasının Mart 2019'a ertelenmesiyle gündemde gelen Devlet Hava Meydanları İşletmesi'nin yürüttüğü çok sayıda proje bulunuyor. Genel Müdürü Funda Ocak ile havacılık sektöründe devam eden projeleri ve İstanbul Havalimanı'nın ülkeye getireceği kazanımları konuştuk.

DHMİ, son dönemde hep İstanbul Havalimanı ile gündeme gelse de Türkiye genelinde birçok proje yürüttüğünü biliyoruz. Kaç proje yürütüyorsunuz?

Ülkemiz, sivil havacılık alanında büyük aşama kaydederek Avrupa'da en hızlı gelişme gösteren, dünya sivil havacılığı nezdinde saygı duyulan bir noktaya ulaştı. Bu başarı grafiğinin yakalanmasında hiç şüphesiz son 16 yılda uygulanan ulaştırma politikaları etkili oldu. Ülkemizin, dünyadaki emsallerinden çok daha modern havalimanları ve terminallerle donatıldığını söyleyebilirim. Hayata geçirilen büyük projelerle DHMİ de işletme ve ileri teknolojik altyapı bakımından bir dünya markası haline geldi. Birçok havalimanımız Avrupa devlerini geride bırakan rekorlara imza atarak itibarlı ödüllerin sahibi oldu.

Bu başarıları, Cumhuriyet tarihimizin havayolu sektöründeki en büyük projesi olan İstanbul Havalimanı ile taçlandırmanın gururunu hep birlikte yaşıyoruz. Tüm dünyanın gözünü kamaştıran bu muhteşem eser, sadece Orta Doğu, Avrupa ve Asya'nın merkezindeki Türkiye'nin değil, dünya havayolu ulaşımının merkez üssü olacaktır. Sorunuzda da belirttiğiniz gibi İstanbul Havalimanımızın yanı sıra Türkiye genelinde birçok önemli proje yürütmekte ve başarılarımızı sürekli kılacak büyük yatırımlara imza atmaktayız. Kuruluşumuz bünyesinde terminal binaları ile pat sahaları yapımı ve yenilenmesi işlerinin yanında çeşitli mütemmim bina yapımı ve havalimanı rehabilite işleri olmak üzere toplam 34 inşaat projesi yürütülüyor.

Bunlardan Muş Sultan Alparslan ve Kahramanmaraş Havalimanı Terminal Binası Yapımı ile Kars Harakâni Havalimanı Pat Sahaları Yapımı işleri tamamlanmış olup, yakın zamanda hizmete açılacaklar. Antalya ve Van Havalimanı PAT Sahaları Onarımı işleri tamamlanma aşamasında. Balıkesir (Merkez) Havalimanı Terminal Binası Yapımı işinin kısa süre içerisinde tamamlanması planlanıyor.

Gaziantep Havalimanı Terminal Binası ve Tokat Yeni Havalimanı Üst Yapı Tesisleri Yapımı ile Tokat Yeni Havalimanı PAT Sahaları Yapımı işleri iş programına uygun bir şekilde devam ediyor. Genel Müdürlüğümüzce bugün itibariyle ülkemiz havacılık sektöründe gerçekleştirilen Kamu Özel İş birliği projesi sayısı ise 18'e ulaştı.

Devam eden projelerle neyi hedefliyorsunuz?

Yürütmekte olduğumuz projelerde; havalimanı işletmeciliği alanında, küresel boyutta rekabet gücüne haiz, dünyanın öncü kuruluşları arasında yer almayı amaçlıyoruz. Ülkemizde havacılık sektörünün süratle gelişmesi, yolcu sayısının artması ve ihtiyaçların değişmesi yeni havalimanlarının hizmete katılmasını gerekli kıldı. Ülkenin 56 noktasında havaalanı hizmeti verilmekte olup bu sayının artırılması ve havayolu taşımacılığının yaygınlaştırılması artık bir gereklilik. Zira, ticaret, turizm ve sanayi yatırımlarının ülkenin her bölgesinde canlandırılarak cazip hale getirilmesinin en önemli faktörlerinden biri sorunsuz ulaşımın sağlanmasıdır.

2019 yılında hizmete girecek veya projesine başlanacak yeni havalimanları var mı?

Türkiye genelinde toplam 56 havalimanı aktif olarak hizmet veriyor. Kuruluşumuz tarafından öz kaynaklarımızla Tokat Yeni Havalimanı'nın yapımına devam etmekteyiz. Ayrıca, Yap-İşlet-Devret modeli ile Çeşme Alaçatı Ekrem Pakdemirli Havalimanı'nın yapım dönemi devam ediyor. Bunun dışında, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü'nün Rize-Artvin, Karaman, Yozgat ve Bayburt-Gümüşhane havalimanlarına yönelik çalışmaları sürüyor. Bunların yanında 2019 yılında kuruluşumuz tarafından YİD modeli ile Batı Antalya Havalimanı Projesi planlanmaktadır.

Türkiye 2018 yılında, Cumhuriyet tarihinin en yüksek ihracat gelirine ulaştı. Bu, hava kargo taşımacılığına nasıl yansıdı? Bir önceki yıla göre ne kadar büyüme söz konusu?

2018 yılı Kasım sonu itibariyle, kesinleşmemiş verilere göre, 1 milyon 202 bin ton dış hat kargo trafiği gerçekleşti. 2018 yılı sonunda 2017 yılına göre yüzde 10 artışla 1 milyon 296 bin tona ulaşmasını beklemekteyiz. Son 10 yılda dış hat kargo trafiğindeki ortalama büyüme yüzde 15'tir. Gerçekleşen bu büyüme trendi devam ediyor. İstanbul Havalimanı'nın açılması ile “Havacılığın Merkezi” konumuna gelen ülkemizin hava kargo taşımacılığında da pazar payını artırması, doğu/batı aksı arasında bir üs haline gelmesini beklemekteyiz.

Yeni İstanbul Havalimanı'na taşınma Mart ayına ertelendi. Bu tarihten sonra Atatürk Havalimanı'ndan hangi uçuşlar yapılacak?

İstanbul Havalimanı'nın faaliyete geçmesiyle birlikte Atatürk Havalimanı'nda sadece genel havacılık, bakım onarım, müstakil kargo devlet uçakları ile yapılan uçuşlar ve özel VIP/CIP uçuşları gerçekleştirilebilecektir. Ayrıca Atatürk Havalimanı'nın havacılık fuarlarına ev sahipliği yapması amaçlanmaktadır.

Yeni Havalimanı'nda yapılacak lojistik merkezinin altyapı çalışmaları ne zaman tamamlanacak. Bu merkez ile tam olarak ne hedefleniyor?

Kargo/Lojistik Merkezi; projenin ilk fazı için 1,4 milyon metrekarelik bir alana kurulması planlanmakta olup, ilerleyen fazlarda inşa edilecek 200 bin metrekarelik ilave ile 1,6 milyon metrekarelik büyüklüğe ulaşacak. Kargo, lojistik ve geçici depolama alanlarında hizmet veren yerli ve yabancı pek çok önemli şirket de bu projenin içerisinde yer alacak. Kargo/Lojistik Merkezi, ilk fazında yıllık 2,5 milyon hava kargo tonaj kapasitesi ile hizmet verecek. İkinci ve üçüncü fazlar ile bu kapasite yıllık 5,5 milyon tona kadar çıkartılabilecek şekilde planlandı.

Aynı anda 30'un üzerinde geniş gövdeli kargo uçağının yanaşabileceği bu merkez için park pozisyonları antrepoların önlerinde konumlandırıldı. Bu noktalardan yolcu terminalleri ve uzak park alanlarına, pist ve taksi yollarının altından geçecek hava tarafı servis tünellerinin kullanılmasıyla, kusursuz ve uçak trafiğinden etkilenmeyecek bir operasyon alt yapısı düşünülerek tasarlandı.

İstanbul Havalimanı içerisinde kurulacak Kargo Şehri'nde antrepo, acente binaları, gümrük ofisleri ve tüm kargo/lojistik operasyonları bir arada yer alacak. Kargo şehri içerisinde bankacılık hizmetleri, kafe ve restoranlar, kuru temizleme, kuaför, PTT, ibadet alanları, veteriner, sağlık merkezi, test laboratuvarları gibi hizmet noktaları bulunacak. Sirkülasyonun yoğun olduğu tüm destek alanları için planlanmış 456 bin metrekarelik toplam kullanım alanında 18 bin büyük ve küçük aracın park edebileceği otoparklar planlandı. Ayrıca yoğun saatlerde yolcu ve çalışanların kargo şehrine trafiksiz bir şekilde ulaşması adına alternatif bir giriş yolu planlandı.

Yeni havalimanı, kargo taşımacılığı için ne ifade ediyor?

Ülkemizin bulunduğu stratejik konuma bağlı olarak yerli ve yabancı şirketlerin sürekli olarak büyüyen yatırımları ile İstanbul Havalimanı dünya üzerindeki büyük kargo hub noktalarından biri haline gelmeyi hedefliyor. İstanbul Havalimanı projesinin, hava kargo taşımacılığının önem kazanmasıyla ülke ekonomisine büyük katkı sağlayacağını düşünüyorum.

Lojistik şirketleri, İstanbul havaalanlarındaki yüksek kiralardan dolayı oldukça dertli. Bu konuda DHMİ'nin atabileceği adımlar var mı? Yüksek fiyatlar, lojistik merkez yapılanmasında sıkıntı yaratır mı?

Yap-İşlet-Devret modeli kapsamında dünyanın en büyük ve modern havalimanı olarak yapımı gerçekleştirilen İstanbul Havalimanı'nın 25 yıllık işletme sürecinin akamete uğratılmadan ve finansman geri dönüşünde sıkıntı yaşanmadan sürdürülebilmesinin, havalimanında üretilen hizmetin kalite/fiyat ilişkisinin optimum seviyede belirlenmesi ile doğru orantılıdır. Bu husus ve projenin büyüklüğü, teknoloji transferi ile sunulacak hizmet kalitesi, kapasite artışı, paydaşlara sağlayacağı ilave ticari katkı imkanı da göz önüne alındığında, havalimanlarında uygulanmak üzere yayımlanan tarife ücretleri makul sınırlar içerisinde kalmaktadır diye düşünüyorum. Ayrıca proje kapsamında havalimanını işletmekle görevli şirkete tahsisli alanların ücretlerinin belirlenmesinde kuruluşumuzun bir dahli olamayacağı gibi; ülkemizin ve dünyanın en büyük havalimanı lojistik merkezi de ticari anlamda havalimanı potansiyelinden payına düşeni fazlasıyla alacaktır.

Devam eden projeleri düşündüğümüzde 2023'te Türkiye'nin havacılık sektöründe nasıl bir güce sahip olacağını düşünüyorsunuz?

Ülkenin her yerini havayoluyla ulaşılabilir hale getirme hedefi doğrultusunda 2023'te toplam aktif havalimanı sayısının 65, aktif havalimanı kapasitesinin de yıllık 450 milyon yolcu ve yıllık yolcu trafiği sayısının ise 350 milyona ulaşmasını hedefliyoruz. 2023 vizyonunda, ülkemizin küresel bir merkez olma hedefi söz konusudur. Bu doğrultuda yapılan çalışmalar ve yatırımlarla 2017-2023 yılları arasında ortalama dış hat yolcu sayısında yüzde 6,4, iç hat yolcu sayısında da yüzde 4,8, ve toplam yolcu sayısında da yüzde 5,5 büyüme öngörmekteyiz. Ayrıca üst geçiş trafiklerinde de aynı dönem için büyüme beklentimiz yüzde 5,5'tir. Yine önem verdiğimiz konulardan biri olan dış hat kargo trafiklerinde de 2017-2023 yılları arasında ortalama yüzde 4,4 büyüme yakalanacağını öngörmekteyiz.

DHMİ'nin Devam Eden Projeleri:

İşletimi Devam Eden Yap-İşlet-Devret (YİD) Projeleri:

Esenboğa Havalimanı Yeni İç-Dış Hatlar Terminal Binası ve Mütemmimleri,
Zafer Havalimanı
İstanbul Havalimanı

Yapım Dönemi Devam Eden Yap-İşlet-Devret (YİD) Projeleri:

Çeşme Alaçatı Ekrem Pakdemirli Havalimanı projesidir.
Kirala/İşlet Devret (KİD) Projeleri:
Atatürk Havalimanı Dış ve İç Hatlar Terminal Binası, Katlı Otopark İle Genel Havacılık Terminali
Antalya Havalimanı; I. ve II. Etap Dış Hatlar Terminalleri, CIP Binası, İç Hatlar Terminali ile bu Terminallere ait Mütemmimleri
Zonguldak/Çaycuma Havalimanı
Gazipaşa/Alanya Havalimanı
İzmir Adnan Menderes Havalimanı Mevcut Dış Hatlar, CIP, İç Hatlar Terminalleri
Aydın/Çıldır Havalimanı
Dalaman Havalimanı Mevcut Dış Hatlar Terminali, İç Hatlar Terminali ve Mütemmimleri
Milas/Bodrum Havalimanı Mevcut Dış Hatlar Terminali, CIP/Genel Havacılık Terminali ile İç Hatlar Terminali ve Mütemmimleri

UTİKAD