Cumhurbaşkanı Erdoğan, Brüksel’de NATO Zirvesi kapsamında ABD Başkanı Biden ve beraberindeki heyet ile gerçekleştirilen ikili ve heyetler arası görüşmenin ardından basın toplantısı düzenledi. Türkiye’nin Hamid Karzai Uluslararası Havalimanı’nının güvenliğinin sağlanması yönündeki pozisyonu hakkında da açıklama yapan Cumhurbaşkanı Erdoğan “uzlaşı” olduğunu ifade etti. Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Afganistan’dan çıkmamız istenmiyorsa, diplomatik, lojistik, mali konularda ABD’nin bize vereceği destek büyük önem arz ediyor.” dedi ve Kabil Havalimanı’nın güvenliğinin sağlanmasına yönelik “Pakistan’ı yanımıza alma düşüncemizi, Macaristan’ı yanımıza alma düşüncemizi kendilerine (Biden) söyledik.” açıklamasında bulundu.
Türkiye, bahse konu misyonu tek başına değil Macaristan ve Pakistan gibi dost ve müttefik ülkeleri ile birlikte üstlenmek istiyor. Afganistan’dan devam askeri çekilmeleri takiben, son gelişme ile taraflar arasında uzlaşı sağlanması, gelecekte detaylarının da kamuoyuna yansıyacağı Kabil Havalimanı’nın güvenliğinin sağlanmasına yönelik çok uluslu yeni bir misyonun başlayacağına işaret ediyor.
Hatırlanacağı üzere 23 Nisan 2021’de Türkiye, Afganistan ve Pakistan dışişleri bakanları İstanbul’da biraraya gelmişlerdi. Taliban’ın da katılmasının beklendiği İstanbul Konferansı’na Taliban katılım göstermedi. Üçlü zirvenin sonrası yayımlanan ortak bildiride Taliban’a, müzakere edilen uzlaşıya bağlılığını teyit etme çağrısı yapılmıştı.
Türkiye’nin Kabil havalimanını işletmek için NATO ile anlaştığı iddiası
NATO Afganistan’dan çekilmeye hazırlanırken ülkenin önemli uluslararası havalimanına ilişkin güvenlik endişelerinin artmasının ardından önemli bir gelişme yaşanmıştı. Bir Afgan hükümet yetkilisi The National’a verdiği demeçte, Türk hükümetinin NATO ile 130 milyon dolarlık anlaşma kapsamında Kabil’in uluslararası havalimanı olan Hamid Karzai Uluslararası Havalimanı’nın sorumluluğunu üstlenmeyi kabul ettiğini açıklamıştı.
Ayrıca yapılan anlaşmanın, Türk hükümetinin Hamid Karzai Uluslararası Havalimanı’nı savunma konusundaki kararlılığına ilişkin haftalarca süren belirsizliğin ardından büyük ölçüde memnuniyetle karşılandığı da belirtildi. Afgan yetkili, ayrıntıların ve kesin devralma tarihinin henüz teyit edilmediğini söyledi. İkinci bir üst düzey kaynak ise anlaşmayı doğrulamıştı.
Gelişme ile ilgili olarak Afganistan Havacılık Destek Derneği Başkanı Mahmood Shah Habibi, Türkiye’nin Kabil havaalanının sorumluluğunu üstlendiği haberlerinin bazı korkuları gidereceğine inanıyor. Habibi, “Bu, uluslararası topluma güvence sağlayacak ve daha iyi bir çözüm çünkü Taliban Türklere asla saldırmadı” demişti.
Türkiye ile NATO arasındaki anlaşma kamuoyuna yansımadan önce The National’a konuşan Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Ghani’nin eski Ulusal Güvenlik Danışmanı Rangin Dadfar Spanta, “Afgan hükümetinin kontrolü ele alması için üç veya dört yıla geçiş sürecine ihtiyacımız var, ancak şimdi üç ay içinde devralmamız gerekiyor” demiş ve “Diplomatlar [havaalanının emniyet ve güvenliğine] güvenmeyecek ve Afganistan’ı terk edecekler. Bu çok tehlikeli.” diye de eklemişti.
Şu anda sivil ve askeri uçakların hareket ettiği Hamid Karzai Uluslararası Havalimanı’nda birkaç yüz NATO üyesi askeri konuşlanmış durumda. Geçen ay, Afganistan Sivil Havacılık Otoritesi NATO’dan Kabil’deki havaalanının hava trafik kontrol kulesinin kontrolünü devretmesini istemişti. Söz konusu durum, Afgan hükümetinin çekilmeden sonra uluslararası havaalanlarını güvenli bir şekilde işletme kapasitesi konusunda endişelere yol açmıştı. Bir Afgan hükümet yetkilisi geçen ay yaptığı açıklamada, “Havaalanlarını NATO kontrolünden devralma geçişiyle mücadele ediyoruz. Uzmanlık eksikliğinden dolayı sadece Afganlarla havaalanlarını işletecek kapasiteye sahip değiliz ve özel müteahhitler getirebilecek mali gücümüz de yok.” açıklamalarında bulunmuştu.
Türkiye, Afganistan’ın kalıcı güvenliği için çabalarını sürdürüyor
30 Mart 2021’de Afganistan’ın başkenti Kabil’de düzenlenen tören ile Tuğgeneral Selçuk Yurtsızoğlu, NATO önderliğindeki Eğitim, Yardım ve Danışma Komutanlığı (Train, Advise, and Assist Commands – TAAC)’nın komutasını Tuğgeneral Ahmet Yaşar Dener’den devralmıştı. Düzenlenen törene NATO’nun Afganistan Kıdemli Sivil Temsilcisi Büyükelçi Stefano Pontecorvo ve Türkiye’nin Afganistan Büyükelçisi Oğuzhan Ertuğrul da katıldı. Görevini devralan Tuğgeneral Yurtsızoğlu, yapmış olduğu konuşmada, “Eğitim, Yardım ve Danışma Komutanlığı ve Türk birliği, Kararlı Destek Misyonu ve Afgan mevkidaşlarıyla her zaman olduğu gibi yakın iş birliği içinde hizmet vermeye devam edecektir.” ifadesinde bulunmuştu.
ABD, Afganistan’da askeri gücünü azaltıyor
11 Eylül El Kaide terörist saldırıları itibari ile yaklaşık 20 yıldır Orta Doğu’da askeri operasyonlar icra eden ABD, yapılan basın bildirisinde Afganistan’da görevlendirilmiş 2500 ABD askeri personelinin daha 11 Eylül 2021 tarihinden önce Afganistan topraklarından geri çekileceği aktarılmıştı. ABD’nin askerlerini Afganistan’dan geri çekeceğini açıklamasının ardından, İskandinav müttefikleri Norveç ve Danimarka da aynı şeyi yapmaya karar verdiler. Norveç Dışişleri Bakanı Ine Eriksen Søreide ulusal yayın kanalı NRK’ya verdiği demeçte, “Norveç kuvvetlerinin geri çekilmesine 1 Mayıs’ta başlayacağız ve Eylül’de bitireceğiz” ifadesinde bulunmuştu.
Kaynak: DefenceTurk
