Tarihte Bugün : Türkiye, BM Güvenlik Konseyi’ne 40 Oyla Geçici Üye Seçildi

5 Ekim, Miladi takvime göre yılın 278. (artık yıllarda 279.) günüdür. Yıl sonuna kadar kalan gün sayısı 87.

Demiryolu

• 5 Ekim 1869 Babıali, Hirsch ile özel bir mukavele yaparak 10 yıllık süre içinde ödemeyi taahhüt ettiği 65 milyon frank garanti altına alındı.
• 5 Ekim 1908 Bulgaristan bağımsızlığını ilan etti. 19 Nisan 1909 tarihli protokol ile Rumeli Demiryolları’nın kendi tarafında kalan kısmı ve ayrıca Belova-Vakarel hattı için Osmanlı Devleti’ne 42 milyon Frank tazminat ödemeyi kabul etti. Bu rakamın 21 milyon 500 bin Frank’ı Şark De­miryolları Şirketi’ne ödendi.
• 1926 – İstanbul Boğazı’nda trenler için vapur seferleri başlatıldı.

Olaylar 

• 869 – İstanbul’da toplanan IV. Konsil’de alınan kararlar sonucu Doğu ve Batı kiliseleri arasındaki ayrım derinleşti.
• 1450 – Bavyera Dükü IX. Louis, Hristiyan olmayı kabul etmeyen Yahudilerin kovulmasını emretti.
• 1502 – Kristof Kolomb, Amerika’ya 4. yolculuğunda Kosta Rika’yı keşfetti.
• 1526 – Beçne Meydan Muharebesi, Osmanlı zaferiyle sonuçlandı.
• 1550 – Şili’de, İspanyol Konkistador Pedro de Valdivia tarafından Concepción şehri kuruldu.
• 1632 – Rusya Çarlığı, Sibir Hanlığı’nı (bugünkü Yakutistan) tamamen işgal etti.
• 1789 – Çoğu kadın 5 bini aşkın Fransız, kıtlığı protesto için Versailles Sarayı’na yürüdü ve Kral XVI. Louis’yi Paris’e taşınmaya zorladı.
• 1864 – Hindistan’daki Kalküta şehrinde siklon: 60.000 ölü.
• 1877 – Nimipu kabilesi Şefi Joseph’in teslim olmasıyla, ABD’nin kuzeybatısındaki kızılderili direnişi sona erdi.
• 1892 – Red Kit’teki Dalton kardeşlere ilham olan Dalton çetesi, Kansas’taki banka soygunlarında öldürüldü.
• 1896 – Alman fizikçi Wilhelm Roentgen’in yeni bir radyasyon çeşidi (bugünkü bilinen adıyla x ray) bulduğu açıklandı.
• 1908 – Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, Osmanlı idaresindeki Bosna-Hersek’i ilhak ettiğini açıkladı.
• 1908 – Bulgaristan, Osmanlı İmparatorluğu’ndan bağımsızlığını ilan etti.
• 1910 – Portekiz’de Cumhuriyet ilan edildi.
• 1911 – İtalyan kuvvetleri, Trablusgarp’ın sahil şeridini ele geçirdi.
• 1915 – Bulgaristan Krallığı, İttifak Devletlerinin yanında I. Dünya Savaşı’na girdi.
• 1921 – İngiltere’de Uluslararası Yazarlar Birliği PEN kuruldu.
• 1925 – İlk Cumhuriyet Altını İstanbul Darphanesi’nde basıldı ve Mustafa Kemal Paşa’ya gönderildi.
• 1930 – Dünyanın en büyük hava gemisi İngiliz R 101 zeplini Fransa’da düştü ve 48 kişi hayatını yitirdi.
• 1931 – Başbakan İnönü ile Dışişleri Bakanı Aras’ın Yunanistan ziyaretleri sırasında, 1930 Türk-Yunan Dostluk Antlaşması yürürlüğe konuldu.
• 1938 – Nazi Almanyası, Yahudilere ait pasaportların iptal edildiğini duyurdu.
• 1944 – Fransa’da kadınlar seçme hakkına kavuştu.
• 1945 – Hollywood set işçilerinin grevinde Warner Bros’ta çıkan olaylarda (Kara Cuma) 40 gösterici yaralandı.
• 1947 – Alman-Sovyet Saldırmazlık Paktı sonucu lağvedilen Komintern’in devamı olarak, komünist partiler SBKP (B) önderliğinde Kominform’u kurdu.
• 1947 – Atina’da yapılan Akdeniz Atletizm Yarışmaları’nda Türkiye birinci oldu.
• 1948 – Türkmenistan’ın Aşkabat şehrindeki büyük depremde 110.000 kişi hayatını yitirdi.
• 1952 – 1939’dan beri ilk ve Stalin’in katıldığı son Sovyetler Birliği Komünist Partisi kongresi başladı.
• 1953 – Türkiye, BM Güvenlik Konseyi’ne 40 oyla geçici üye seçildi.
• 1958 – Fransa’da 5. Cumhuriyet ilan edildi ve Charles de Gaulle Cumhurbaşkanı seçildi.
• 1960 – Güney Afrika’da düzenlenen referandumda, Cumhuriyet rejimine geçilmesi kabul edildi.
• 1962 – Beatles’ın ilk hit şarkısı Love me do piyasaya çıktı.
• 1972 – Fransa’da Jean-Marie Le Pen liderliğinde aşırı sağcı/faşist parti Ulusal Cephe kuruldu.
• 1979 – Filistin Kurtuluş Örgütü lideri Yaser Arafat, Ankara’ya geldi; FKÖ Temsilciliği açıldı.
• 1979 – İçişleri Bakanı Hasan Fehmi Güneş, bir aşk skandalı sonucu Hükûmet’ten istifa etti.
• 1988 – Cezayir’de halk isyanı patlak verdi.
• 1988 – Şili’de Pinochet, Başkanlığının uzatılması için yapılan referandumu kaybetti.
• 1989 – Dalai Lama, Nobel Barış Ödülü’nü aldı.
• 1991 – İlk resmi Linux sürümü (0.02) Linus Torvalds tarafından duyuruldu.
• 1991 – Sovyetler Birliği, tarihinde ilk kez IMF ile iş birliği anlaşması yaptı.
• 1997 – 34. Altın Portakal Film Festivali sonuçlandı. En iyi film ödülünü, Ferzan Özpetek’in yönettiği Hamam filmi aldı.
• 1999 – Muğla’nın Marmaris ilçesinde Richter ölçeğine göre 6.2 büyüklüğündeki depremde 100’e yakın kişi yaralandı.
• 2000 – Belgrad’daki kitlesel gösteriler sonucu Slobodan Milošević Devlet Başkanlığı’ndan istifa etmek zorunda kaldı.
• 2003 – Rus yanlısı Ahmet Kadirov Çeçenistan’ın ilk Devlet Başkanı seçildi.

Doğumlar 

• 1274 – Zehebî, Suriyeli hadis hafızı, tarihçi ve kıraat alimi (ö. 1348)
• 1338 – III. Aleksios, Trabzon İmparatoru (ö. 1390)
• 1658 – Mary, II ve VII. James’in (1633-1701) ikinci eşi olarak İngiltere, İskoçya ve İrlanda kraliçesiydi (ö. 1718)
• 1677 – Pietro Grimani, Venedik Cumhuriyeti’nin 115’inci Dükası (ö. 1752)
• 1703 – Jonathan Edwards, Amerikalı bir dirilişçi vaiz, filozof ve Cemaatçi Protestan teologdu (ö. 1758)
• 1712 – Francesco Guardi, İtalyan soylusu ve Venedik Okulu mensubu ressam (ö. 1793)
• 1713 – Denis Diderot, Fransız yazar ve filozof (ö. 1784)
• 1743 – Giuseppe Gazzaniga, İtalyan opera bestecisi (ö. 1818)
• 1781 – Bernhard Bolzano, Çek filozof ve matematikçi (ö 1848)
• 1829 – Chester A. Arthur, ABD’nin 21. Başkanı (ö. 1886)
• 1841 – Philipp Mainländer, Alman şair ve filozof (ö. 1876)
• 1848 – Guido von List, Alman filozof, tarihçi ve yazar (ö. 1919)
• 1864 – Arthur Zimmermann, Alman bürokrat (ö. 1940)
• 1864 – Louis Jean Lumière, Fransız film yapımcısı (ö. 1948)
• 1878 – Louise Dresser, Amerikalı kadın oyuncu (ö. 1965)
• 1879 – Francis Peyton Rous, Amerikalı virolog (ö. 1970)
• 1882 – Robert H. Goddard, Amerikalı fizikçi ve sıvı yakıtlı roketlerin üretilmesinin öncülerinden (ö. 1945)
• 1883 – Ida Rubinsteyn, Rus dansçı, aktris, sanat hamisi ve Belle Epoque figürüydü (ö. 1960)
• 1887 – René Cassin, Fransız hukukçu ve Nobel Barış Ödülü sahibi (ö. 1976)
• 1899 – Teresa de la Parra, Venezuelalı romancı (ö. 1936)
• 1902 – Ray Kroc, Amerikalı iş adamı (ö. 1984)
• 1908 – Mehmet Ali Aybar, Türk siyasetçi, Türkiye İşçi Partisi (TİP) eski lideri ve Sosyalist Devrim Partisi (SDP) kurucu Genel Başkanı (ö. 1995)
• 1908 – Joshua Logan, Amerikalı tiyatro yönetmeni, film yönetmeni ve yazardır (ö. 1988)
• 1911 – Brian O’Nolan, İrlandalı yazar, oyun yazarı ve hicivcidir (ö. 1966)
• 1917 – Magda Szabó, Macar yazar (ö. 2007)
• 1919 – Donald Pleasence, İngiliz oyuncu (ö. 1995)
• 1923 – Philip Berrigan, Amerikalı barış eylemcisi, anarşist ve papaz (ö. 2002)
• 1929 – Yuri Artsutanov, Rus mühendis (ö. 2019)
• 1936 – Vaclav Havel, Çek oyun yazarı ve Cumhurbaşkanı (ö. 2011)
• 1947 – Brian Johnson, Avustralyalı rock grubu AC/DC’nin solisti İngiliz şarkıcı ve bestecidir
• 1948 – Zoran Živković, yazar, araştırmacı, mütercim
• 1950 – Eddie Clarke, İngiliz gitarist (ö. 2018)
• 1950 – Jeff Conaway, Amerikalı oyuncudur (ö. 2011)
• 1950 – Edward P. Jones, Amerikalı roman ve kısa hikâye yazarı
• 1951 – Karen Allen, Amerikalı sinema ve tiyatro oyuncusudur
• 1951 – Yadigar Ejder, Türk oyuncu (ö. 1991)
• 1951 – Bob Geldof, İrlandalı şarkıcı, söz yazarı, aktör ve politik eylemcidir
• 1952 – Clive Barker, İngiliz yazar, yönetmen, ressam ve yapımcıdır.
• 1952 – İmran Han, Pakistanlı siyasetçi ve Pakistan Başbakanı
• 1953 – Musa Çam, Türk sendikacı ve siyasetçi
• 1957 – Bernie Mac, Amerikalı oyuncu (ö. 2008)
• 1958 – Neil deGrasse Tyson, Amerikalı astrofizikçi
• 1958 – Sungun Babacan, Türk seslendirme sanatçısı
• 1959 – Maya Lin, Çin asıllı Amerikalı Peyzaj Sanatı ve Heykel mimarilerinde ün yapmış mimar ve sanatçı
• 1959 – Cem Özer, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
• 1959 – Kenan İpek, Türk hukukçu ve siyasetçi
• 1960 – Careca, Brezilyalı eski futbolcudur
• 1963 – Vahap Seçer, Türk ziraat mühendisi, siyasetçi ve Mersin Büyükşehir Belediye Başkanı
• 1965 – Mario Lemieux, Kanadalı buz hokeyi oyuncusu ve yönetici
• 1965 – Patrick Roy, Kanadalı buz hokeyi oyuncusu, koç ve yönetici
• 1966 – Lorenza Indovina, İtalyan oyuncu
• 1967 – Guy Pearce, İngiliz asıllı Avustralyalı sinema oyuncusu
• 1970 – Josie Bissett, Amerikalı oyuncudur
• 1970 – Berat Yenilmez, Türk oyuncu
• 1970 – Eyşan Özhim, Türk model ve oyuncu
• 1971 – Mauricio Pellegrino, Arjantinli eski futbolcu ve teknik direktör
• 1972 – Grant Hill, Amerikalı profesyonel eski basketbolcu
• 1975 – Kate Winslet, İngiliz oyuncu ve En İyi Kadın Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
• 1976 – Ramazan Kadirov, Rusya Federasyonu’na bağlı Çeçenistan’ın üçüncü devlet başkanı
• 1976 – Ceyhun Yılmaz, Türk şair, komedyen ve radyo-TV programcısı
• 1977 – Vinnie Paz, İtalyan asıllı Amerikalı hip hop sanatçısı
• 1977 – Konstantin Zıryanov, Rus eski futbolcu ve teknik direktör
• 1978 – Mark Gower, İngiliz futbolcu
• 1978 – James Valentine, Amerikalı müzisyen
• 1979 – Vince Grella, Avustralyalı millî futbolcudur
• 1983 – Jesse Eisenberg, Amerikalı oyuncu, yazar ve komedyen
• 1984 – Kenwyne Jones, Trinidadlı eski futbolcudur
• 1987 – Dillon Francis, Amerikan DJ ve Electro House prodüktörü
• 1987 – Kevin Mirallas, Belçikalı millî futbolcudur
• 1987 – Park So Yeon, Güney Koreli şarkıcı, aktris, model
• 1988 – Bahar Kızıl, Türk şarkıcı
• 1991 – Xiao Zhan, Çinli aktör ve şarkıcı
• 1992 – Kevin Magnussen, Danimarkalı yarış pilotu

Ölümler 

• 578 – II. Justinus, Bizans İmparatoru (d. 520~)
• 610 – Phocas, Bizans imparatoru (d. 547)
• 1056 – III. Heinrich, Kutsal Roma İmparatoru (d. 1017)
• 1111 – Robert II, 1093’ten 1111’e kadar Flandre Kontudur (d. 1065)
• 1225 – Nâsır, Bağdat’taki otuz dördüncü Abbâsî Hâlifesi, Mûstadhî’nin oğlu ve Mûstencid’nin torunu (d. 1158)
• 1285 – III. Philippe, Fransa Kralı (d. 1245)
• 1522 – Hayır Bey, Osmanlı Mısır Valisi (d. 1464-1465)
• 1524 – Joachim Patinir, Flaman rönesans ve manzara ressamıdır (d. 1480)
• 1526 – Şücâeddin Ağa, Osmanlı Yeniçeri Ağası (d. ?)
• 1565 – Lodovico Ferrari, İtalyan bir matematikçiydi (d. 1522)
• 1791 – Grigoriy Potyomkin, Rus general ve devlet adamı (d. 1739)
• 1813 – Tecumseh, Kızılderili konfederasyonun ve Şavnilerin şefi (d. 1768)
• 1880 – Jacques Offenbach, Fransız besteci (d. 1819)
• 1892 – Albert Aurier, Fransız yazar (d. 1865)
• 1918 – Roland Garros, Fransız havacı ve I. Dünya Savaşı sırasında savaş pilotu (d. 1888)
• 1923 – Süleyman Bilgen, Türk siyasetçi ve din adamı (d. 1855)
• 1930 – Vladimir Şileyko, Rus oryantalist (Asurolojist, Hebraist), Akmeist şair ve çevirmen (d. 1891)
• 1931 – Selma Rıza Feraceli, Türk ilk kadın gazeteci (d. 1872)
• 1933 – Nikolay Yudeniç, Rus İç Savaşı (1918-1920) sırasında da kuzeybatıdaki karşıdevrimci Beyaz birliklerin komutanı (d. 1862)
• 1934 – Jean Vigo, Fransız yönetmen (d. 1905)
• 1941 – Louis Brandeis, Amerikalı bir avukat (d. 1856)
• 1942 – Hilmi Oytaç, Türk tıp doktoru ve siyasetçi (d. 1879)
• 1948 – Ōtani Kōzui, Japon Budist rahip ve tarihçi (d. 1876)
• 1960 – Alfred Louis Kroeber, Amerikalı antropolog (d. 1876)
• 1966 – Abdülkadir Emirmahmutoğlu, Türk siyasetçi (d. 1878)
• 1973 – Milunka Savić, Sırp kadın asker ve halk kahramanı (d. 1890)
• 1974 – Zalman Şazar, İsrail’in 3. Cumhurbaşkanı (d. 1889)
• 1975 – Ali Tunalı, Türk siyasetçi (d. 1890)
• 1976 – Lars Onsager, Amerikalı kimyager ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (d. 1903)
• 1978 – Fehmi Ege, Türk tango müziği bestecisi (d. 1902)
• 1978 – Mucip Kemalyeri, Türk siyasetçi (d. 1895)
• 1981 – Gloria Grahame, Amerikalı aktris (d. 1923)
• 1986 – Hal B. Wallis, Amerikalı film yapımcısı (d. 1898)
• 1986 – James H. Wilkinson, İngiliz bilgisayar bilimcisi (d. 1919)
• 1996 – Seymour Cray, Amerikalı elektrik-elektronik mühendisi ve süper bilgisayar tasarımcısı (d. 1925)
• 1997 – Brian Pillman, Amerikalı profesyonel güreşçi (d. 1962)
• 2004 – Maurice Wilkins, Yeni Zelandalı fizikçi ve moleküler biyolog (DNA’nın yapısını bulan bilim adamlarından ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi) (d. 1916)
• 2011 – Derrick Bell, Amerikalı bir avukattı (d. 1930)
• 2011 – Gökşin Sipahioğlu, Türk gazeteci ve foto muhabiri (d. 1926)
• 2011 – Steve Jobs, Amerikalı bilgisayar girişimcisi ve mucit (d. 1955)
• 2011 – Charles Napier, Amerikalı oyuncudur (d. 1936)
• 2014 – Andrea de Cesaris, İtalyan eski yarış sürücüsü (d. 1959)
• 2014 – Yuri Lyubimov, Rus yönetmen, aktör, eğitmen (d. 1917)
• 2014 – Misty Upham, Kızılderili kökenli Amerikalı oyuncudur (d. 1982)
• 2015 – Chantal Akerman, Belçikalı yönetmen, sanatçı, profesör ve senarist (d. 1950)
• 2015 – Tomris İncer, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1948)
• 2015 – Henning Mankell, İsveçli yazardır (d. 1948)
• 2015 – Andrew Rubin, Amerikalı oyuncudur (d. 1946)
• 2016 – Mario Almada, Meksikalı oyuncu (d. 1922)
• 2016 – Michal Kováč, Slovakya Eski Devlet Başkanı ve siyasetçi (d. 1930)
• 2016 – Arthur Z’ahidi Ngoma, Demokratik Kongolu Devlet ve siyaset adamı (d. 1947)
• 2017 – António de Macedo, Portekiz bir senarist ve film yapımcısıydı (d. 1931)
• 2017 – Giorgio Pressburger, Macaristan doğumlu İtalyan romancı ve kısa öykü yazarıdır (d. 1937)
• 2017 – Sylke Tempel, Alman kadın gazeteci ve yazardır (d. 2017)
• 2017 – Anne Wiazemsky, Alman asıllı Fransız oyuncu ve romancıydı (d. 1947)
• 2018 – Ivar Odnes, Norveçli siyasetçidir (d. 1963)
• 2018 – Víctor Pey, İspanya doğumlu Şilili mühendis, siyasetçi, akademisyen ve iş adamıdır (d. 1915)
• 2018 – Hege Skjeie, Norveçli siyaset bilimci, akademisyen ve yazar (d. 1955)
• 2019 – Amalia Fuentes, Filipinli oyuncu (d. 1940)
• 2019 – Marcello Giordani, İtalyan opera sanatçısı (d. 1963)
• 2019 – Philippe Vandevelde, Belçikalı çizgi roman sanatçısı ve yazar (d. 1957)
• 2020 – Béatrice Arnac, Amerika Birleşik Devletleri doğumlu Fransız oyuncu, şarkıcı ve besteci (d. 1931)
• 2020 – Franco Bolelli, İtalyan filozof ve yazar (d. 1950)
• 2020 – Rasheed Masood, Hint siyasetçi (d. 1947)
• 2020 – Margaret Nolan, İngiliz görsel sanatçı, aktris ve model (d. 1943)
• 2020 – Pietro Scandelli, Eski İtalyan profesyonel bisiklet yarışçısı (d. 1941)

Tatiller ve özel günler 

• Dünya Öğretmenler Günü